Okulista dziecięcy - badanie w kierunku RETINOPATII

Konsultacje oraz badania okulistyczne wykonuje lek.med. Monika Żynda-Szwarczyńska, specjalista chorób oczu.

Zakres diagnostyki obejmuje :

1/ badanie okulistyczne noworodków urodzonych przedwcześnie - retinopatia wcześniaków oraz diagnostyka i badania kontrolne

2/ badanie okulistyczne niemowląt :
- po fototerapii
- wymagających oceny dna oczu z powodu chorób ogólnych ( toksoplazmozy, infekcji CMV )
- badania dna oczu zalecone przez innych specjalistów :neonatologów, pediatrów, neurologów

3/ badanie okulistyczne u niemowląt i dzieci z powodu :
- schorzenia aparatu ochronnego oczu (stany zapalne - gradówki, jęczmienie , alergie)
- schorzenia dróg łzowych ( niedrożność dróg łzowych, stany zapalne woreczka łzowego)
- oceniamy wskazania do wykonania zabiegów płukania/sondowania dróg łzowych,

Wykonujemy zabiegi udrażniania dróg łzowych: zabiegi płukania i sondowania kanalików łzowych.

Czego nie wykonujemy?

- Nie diagnozujemy i nie leczymy choroby zezowej
- Nie prowadzimy badań profilaktycznych z oceną refrakcji układu optycznego oczu (nie diagnozujemy wad refrakcji).

W razie wątpliwości prosimy o kontakt z personelem naszego Centrum lub lekarzem wykonującym badanie.

Co to jest Retinopatia?
Retinopatia wcześniaków (ang. retinopathy of prematurity – ROP) to choroba niedojrzałej siatkówki. Występuje u dzieci urodzonych przed planowanym terminem porodu, u których naczynia siatkówki nie są jeszcze w pełni rozwinięte. Po urodzeniu, nieprawidłowy proces unaczynienia, któremu towarzyszy rozrost tkanki łącznej, prowadzi do powstania patologicznych proliferacji naczyniowo włóknistych w siatkówce i w ciele szklistym. Te z kolei odwarstwiają siatkówkę, a następnie wypełniają wnętrze gałki ocznej. Tego typu zmiany mogą powodować poważne upośledzenie widzenia ze ślepotą włącznie.
Przyczyny choroby nie są do końca poznane. Najważniejszą przyczyną rozwoju ROP jest sam fakt urodzenia przed czasem (wcześniactwo) i związana z tym niedojrzałość dziecka i tkanek budujących jego oko.

Jak wygląda badanie ?
Ocena stanu siatkówki noworodka jest nieinwazyjna i całkowicie bezbolesna. Dziecku podawane są krople rozszerzające źrenice, przez które lekarz obserwuje stan siatkówki. Przed badaniem dziecku aplikowane są również krople znieczulające powierzchnię oka oraz zakładana jest specjalna rozwórka na powieki, zapobiegająca zamknięciu oczu. Okulista ocenia stan siatkówki przy pomocy oftalmoskopu i soczewki optycznej. Ogląda dokładnie dno oka, co pozwala na ocenę rozwoju i przebiegu naczyń krwionośnych siatkówki, tarczy nerwu wzrokowego i plamki żółtej. Po zakończeniu badania dziecku podawane są jednorazowo krople z antybiotykiem, co stanowi profilaktykę ewentualnych zakażeń w obrębie gałki ocznej, wywołanych użyciem rozwórki.

Prawidłowa ocena dna oka u dziecka możliwa jest po uzyskaniu pełnego poszerzenia źrenicy. Pełną farmakologiczną mydriazę uzyskuje się po kilkakrotnym podaniu kropli ( 4X) w odstępach 15 min, w związku z tym czas przygotowania do badania i czas badania zajmuje około 1,5 godziny. Bardzo prosimy o przygotowanie się na konieczność pobytu w naszym ośrodku w takim czasie.

Co robić ?
Objawy retinopatii we wczesnym stadium choroby można stwierdzić jedynie, wykonując specjalistyczne badanie okulistyczne. Dlatego konieczne jest wykonanie badania okulistycznego od 4. tygodnia życia. Systematyczne kontrole okulistyczne powinny być prowadzone do czasu, aż w siatkówce w pełni rozwiną się naczynia krwionośne lub kiedy objawy choroby wyraźnie się cofną.

Fizjologia dróg łzowych - Brak drożności przewodu nosowo-łzowego i dróg łzowych.

Łzy produkowane przez gruczoły łzowe, powiekowe, spojówkowe odprowadzane są z powierzchni oka, przez punkty łzowe, zlokalizowane w okolicy przyśrodkowej brzegów wolnych powiek, do kanalików łzowych, dalej do woreczków łzowych by przewodami nosowo-łzowymi przedostać się poprzez ich ujście, poniżej małżowiny nosowej dolnej do jamy nosowo-gardłowej.

Podczas mrugania dzięki pracy mięśni powiekowych dochodzi do wytworzenia zmian ciśnienia i zassania łez do woreczków łzowych i przewodów nosowo-łzowych. Ujście każdego przewodu nosowo-łzowego zamyka cienki fałd błony śluzowej w okolicy fizjologicznie występującej w tym miejscu zastawki. Przewód nosowo-łzowy ulega udrożnieniu w ostatnich tygodniach życia płodowego lub w pierwszych tygodniach, miesiącach życia dziecka.

Brak drożności przewodu nosowo-łzowego w okolicy ujścia dolnego jest najczęstszą przyczyną niedrożności dróg łzowych u niemowląt i małych dzieci.

W 80-90% przypadków, objawy w postaci łzawienia, obecności wydzieliny śluzowej, śluzowo-ropnej pojawiają się tuż po urodzeniu lub w 1 miesiącu życia.

Jeśli dolegliwości mimo leczenia i stosowania masażu nie ustępują lub mają charakter nawrotowy, zwiększając ryzyko przewlekłego stanu zapalnego w obrębie woreczka łzowego, przewodu nosowo - łzowego będącego przyczyną trwałych uszkodzeń tych struktur, należy podjąć decyzję o wykonaniu zabiegu sondowania dróg łzowych.

Zabieg wykonuje się najczęściej w warunkach ambulatoryjnych, na sali zabiegowej. Po podaniu kropli znieczulających do worka spojówkowego, lekarz wprowadza bardzo cienką metalową sondę przez punkt łzowy, kanalik łzowy, woreczek łzowy aż do przewodu nosowo-łzowego i zamykającej go błony śluzowej powodując jej przerwanie, uzyskuje udrożnienie przewodu.

W nielicznych przypadkach zwiększenie ciśnienia hydrostatycznego w drogach łzowych poprzez podanie płynu – zabieg płukania dróg łzowych – może okazać się procedurą wystarczającą.

Sondowanie dróg łzowych jest zazwyczaj procedurą jednorazową, bywa jednak, że konieczne jest powtórzenie zabiegu. Wykonuje się go wówczas po kilkutygodniowej przerwie.

Jeśli mimo dwukrotnej próby sondowania objawy utrzymują się nadal ,konieczne jest wykonanie bardziej zaawansowanych procedur chirurgicznych np. endoskopii dróg łzowych z ich udrożnieniem i intubacją. Przyczyną niepowodzenia zabiegu są najczęściej zmiany anatomiczne przewodu nosowo – łzowego. Może być również konieczna konsultacja lekarza laryngologa.

Niemowlę kwalifikowane do zabiegu powinno być zdrowe, nie karmione ok 2-3 godziny przed wykonaniem zabiegu.